بیماری اسکیزوفرنیا مانند بسیاری دیگر از بیماریهای انسان مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت، زخم معده، روماتیسم قابل درمان و کنترل است. با درمان، بیماری خاموش می‌‌گردد و یا شدت آن کاهش می‌یابد. بهترین حالت در درمان طولانی مدت بیماریهای جسمانی آن است که وی بتواند به فعالیتهای عادی زندگی خود ادامه دهد و خلل مهمی در روابط خانوادگی و اجتماعی او رخ ندهد.
هدف از درمان دارویی و غیردارویی بیماری اسکیزوفرنیا نیز بازگشت وی به زندگی معمولی و روزمرۀ زندگی است. هر چند که با مصرف طولانی مدت دارو باشد.
شاید تاکنون داروهایی که برای درمان استفاده می‌شوند نتوانسته اند کاملاً بیماری را کنترل کنند و بیمار را به حالت قبل از بیماری بازگردانند ولی کشف داروهای جدید امیدهای بیشتری را نوید می‌دهد.
داروها چگونه اثر می‌کنند؟
در بیماری اسکیزوفرنیا تغییراتی در مقدار مواد شیمیایی مغز مانند دوپامین، سرتونین، گلوتامات و در نواحی خاصی از مغز رخ می‌دهد. این تغییرات در پی خود علایم رفتاری و هیجانی را در بیمار ایجاد می‌کند.
داروهایی که برای درمان بیماری اسکیزوفرنیا بکار می‌روند در واقع مقدار این مواد را در مغز تنظیم می‌کنند، که بدنبال آن اختلالات رفتاری و هیجانی بیمار کاهش یافته و محو می‌گردند.
اثرات و منافع درمان چیست؟
- کنترل هذیان و توهم
- پیشگیری از عود بیماری
- کاهش انزوا و گوشه گیری
- کنترل رفتار پرخاشگرانه
- کاهش یا قطع دفعات بستری
- افزایش توان بیمار در برابر فشارهای روانی زندگی
- کاهش هزینه درمان و مراقبت از بیمار
- انجام فعالیت های روزمره زندگی
میزان اثربخشی داروها چقدر است؟
داروهای قدیمی ۶۰ تا ۷۰% در درمان بیماری مؤثر می‌باشند و خوشبختانه داروهای نسل جدید بر ۳۰ تا ۵۰ درصد بیمارانی که به داروهای سنتی پاسخ نداده‌اند، اثر درمانی خوبی دارند.
داروهای قدیمی عبارتند از هالوپریدول، تری فلوپرازین، تیوتکسین، کلرپرومازین، تیوریدازین، پرفنازین، فلوفنازین
عوارض داروهای قدیمی چیست؟
- خشکی دهان
- تاری دید
- خواب آلودگی
- اختلالات جنسی
- ترشح شیر از پستان (در خانمها)
- اختلال قاعدگی
- لرزش دست و سفتی اندام ها
- آب ریزش از دهان
- بی‌قراری
- یبوست.
برای خنثی کردن عوارض داروهای قدیمی چه می‌توان کرد؟
در صورت بروز چنین علایمی بهتر است آنها را با پزشک معالج در میان گذاشت تا با اقدامی مناسب عوارض داروها را کم نماید. پزشکان معمولاً از روش‌های زیر استفاده می‌کنند.
- تجویز داروهای آنتی کلینرژیک مانند تری هگزیفتیدیل (آرتان) و بی پریدین (آکینتیون)
- تغییر نوع دارو
- تنظیم مقدار داروی مصرفی بیمار
- تنظیم زمان مصرف دارو
داروهای نسل جدید کدامند:
برخی از آنها در ایران موجود هستند عبارتند از: رسپیریدون- کلوزاپین (لپونکس)، اولانزاپین (زیپرکسا)، کوتیاپین، زیپراسیدون.
عوارض مهم داروهای نسل جدید
- چاقی
- افزایش قند و چربی خون
- خواب آلودگی
- کاهش تعداد گلبول‌های سفید (فقط با کلوزاپین)
بر خلاف داروهای قدیمی این داروها عوارض زیر را ندارند:
- لرزش دست و سفتی اندام‌ها
- ترشح شیر از پستان‌ها
این داروها همزمان با اثر بر چند نوع از مواد شیمیایی مغز، علاوه بر هذیان، توهم و پرخاشگری بر علایم منفی بیماری مانند گوشه‌گیری و انزوا، کاهش تمرکز فکر و کاهش انگیزه، اثر درمانی بهتری دارند.
- آریپیپرازول: داروی بسیار جدیدی است که تقریباً عوارض داروهای قدیمی و نسل جدید را ندارد و در حال حاضر در کشورهای پیشرفته و برخی از کشورهای همسایه ایران مصرف میشود.
- انتخاب نوع دارو بر حسب علایم بیماری، سابقه مصرف دارو، عوارض داروها بر بیمار، وجود بیماری جسمانی دیگر، مصرف همزمان داروهای غیرروانپزشکی، از سوی پزشک معالج انتخاب میشود.
