پاسخ وواکنش به بیمار مبتلا به آلزهایمر
بیماری آلزهایمر باعث می‌شود که فرد مبتلا بگونه‌ای متفاوت وغیر قابل پیش بینی رفتار کند. برخی از آنها پرخاشگر ومضطرب شده وعده ای یک سوال و ادا را تکرار می‌کنند. این رفتارها باعث فشار وتنش در روابط بیمار بخصوص میان وی ومراقب او می‌گردد.
مهم است که بدانیم این رفتارها عمدی نیست. دلایل زیر می‌تواند باعث بروز آنها شود:
◄ناراختی جسمانی: بعلت بیماری، مصرف دارو …
◄تحریک زیاد: بعلت: صداهای بلند، محیط شلوغ و
پررفت وآمد.
◄محیط غریبه : افراد جدید، ناتوانی از شناسایی خانه.
◄وظایف پیچیده : انجام کارهای دشوار منزل وسایر
فعالیت‌های سخت.
◄ تعامل‌های محروم کننده ک ناتوانی از برقراری
ارتباط موثر با دیگران.
علت این رفتارها هرچه که بخواهد باشد، شما دقت کنید که اینگونه رفتارها را شناسایی نموده وراه‌حل مناسب اتخاذ نمایید.
رفتار بیمار را شناسایی ومورد بررسی قراردهید
· رفتار نامطلوب کدام است ؟ آیا ممکن است باعث
آسیب به خود ودیگران شود؟
· دقیقأ قبل از بروز ن رفتار چه حادثه‌ای رخ داد؟
آیا مسئله‌ای باعث بروز این رفتار بیمار گردید؟
· چه مسئله‌ای بلافاصله پس از رفتار بیمار اتفاق
افتاد؟ شما چگونه واکنشی به آن داشتید؟
· تلاش کنید به سوالات زیر پاسخ دهید.
چه ، کجا ، کی ، چرا و چگونه ؟
راه حل‌های موثر را بررسی کنید
· نیازهای بیمار آلزهایمر چیست ؟ آیا آنها بأمین
شده‌اند.
· آیا می‌توان برای کاهش رفتارهای مخرب بیمار،
محیط را مساعتر نمود.
· چگونه شما می‌توانید واکنش خود را نسبت به
آن رفتارها تغییر دهید؟ آیا شما به آرامی و با
ایجار حمایت پاسخ می‌دهد؟
سعی کنید منبعد واکنش بهتری داشته باشید
· آیا واکنش جدید شما موثر بود؟
· آیا نیاز دارید که سایر عوامل و راه‌حل‌ها مورد
بررسی قرار گیرند؟ اگر بله، شما چگونه
می‌توانید به صورت دیگر رفتار کنید؟
تمام بیماران آلزهایمری مشابه یکدیگر نیستند. بنابر این خانواده‌ها ومراقبین درموقعیت‌های مختلف به صور گوناگون واکنش نشان می‌دهند. در زیر شایعترین اختلالات رفتاری بیماران وراههای مقابله با آن مورد بخث قرارمی‌گیرد.
رفتارهای تکراری
بیمار آلزهایمری ممکن است یک مطلبی و یا کاری را مکررأ بگوید و تکرار کند .ممکن است لغتیرا بگوید و یا مرتب بپرسد. در بسیاری از این موارد بیمار در جستجوی آرامش، امنیت ومحیطی آشنا است.
ممکن است بیمار مرتب راه برود وچیزهایی که به تازگی تمام کرده دوباده خراب کند. این رفتارها هرچند که بیمار نمی سازد اما باعث فشار در
مراقب می‌شود. درمقابل رفتارهای تکراری می توان به روشهای زیر واکنش نشان داد:
۱ ـ دقت کنید ببینید پیش از این رفتار علتی وجود داشته است.
۲ ـ بجای توجه به رفتار بیمار به احساسات بیمار که باعث این رفتار می‌شود، توجه کنید
۳ ـ رفتارتکراری بیمار را به یک فعالیت مبدل سازید.
اگر بیمار مرتب دستهایش را روی میز می‌کشد، دستمالی به او بدهید و از او بخواهید که در گردگیری به شما کمک کند.
۴ ـ صبور باشید و به آرامی با وی رفتار کنید.
به آرامی سخن بگویید و اورا نوازش کنید.
۵ ـ پاسخ بیمار را بدهید.
پاسخی را که بیمار در انتظارآن است بدهید، حتی اگر لازم باشد که پاسخ را چندین بار تکرار کنید.
۶ ـ بیمار را به کاری مشغول کنید.
ممکن است دلگیر شود و بخواهد که کاری انجام دهد. ساختاری را تنطیم کنید و بیمار را به یک کار دلچسب برای وی مشغول منید.
۷ ـ از تقویت کننده‌های حافطه استفاده کنید. اگر بیمار سوالات خود را مکررأ می پرسد، تاریخ روز، ساعت ، یا یادداشتها و یا عکس‌هایی را برای بیمار همراه با پاسخ یارآوری کنید.
۸ ـ رفتار بیمار را بپذیرید و با آن کار کنید.
اگر رفتار بیمار آسیب زننده نمی‌باشد، اجازه دهید تا انجام ٍآن استمرار پیداکرده و شما تلاش کنید که راههایی را برای کار با آنها پیدا کنید.
۹ ـ با پزشک مشورت کنید.
رفتارهای تکراری ممکن است بعلت بیماری ویا عوارض دارویی باشند، بهتر است با یک روایپزک مشورت کنید
رفتارهای پرخاشگری
رفتارهای پرخاشگرانه ممکن است کلامی ( فریاد زدن ، اسم کسی را صدا کردن ) و یا فیزیکی ( زدن ، هل دادن ) باشد. این رفتار ها ممکن است ناگهانی و بدون دلیل واضحی رخ دهد ویا از محیط ناراحت کننده ای منشأ بگیرد. هرکدام که باشد، مهم آن است که علت عصبانیت و بد خلقی بیمار را بررسی و پیدا کنیم. درزیر روشهای موثری برای پاسخ به این رفتارها آمده است :
۱ ـ تلاش کنید که علت اصلی را پیدا کنید
ببینید بلافاصله قبل از این رفتارها چه حادثه‌ای رخ داده است که باعث بروز پرخاشگری بیمار شده است.
۲ ـ به احساسات توجه کنید نه وقایع.
توجه به جزئیات وقایع چندان مهم نیست. به احساسات بیمار که درپس پرده کلمات قرار دارند توجه کنید.
۳ ـ عصبانی نشوید.
با بیمار به آرامی و با تون آهسته صحبت کنید و اطمینان بخش باشید.
۴ ـ عوامل پرت کننده حواس را محدود کنید.
محیط زندگی را بررسی کنید و طوری آن را مرتب کنید تا بروز رفتارها در آینده جلگیری به عمل آید.
۵ ـ از فعالیت‌های آرامش بخش استفاده کنید.
از مومسیقی مورد پسند بیمار، ماساژ و یا تمرینات ورزشی سبک استفاده کنید.
۶ ـ به فعالیت دیگر متمرکز شوید.
ممکن است کاری ویا موقعیتی باعث خشم بیمار شود. وی را به کار وموقعیتی دیگر مششغول سازید.
افکار بدبینانه
به علت کاهش حافطه و سردرگمی، بیمار آلزهایمری چیزها را به گونه‌ای دیگر تفسیر می‌کند. وی ممکن است به اطرافیان بدبین شود وبه آنها اتهام دزدی، بی وفایی و ،، . . . بزن. ممکن است بیممار چیزهایی را که می‌بیند و یا می‌شنود به گونه‌ای دیگر تفسیر کند. در این صورت می‌توان از روشهای زیراستفاده کرد:
۱ ـ دفاعی برخورد نکنید.
ببینید باعث ازار بیمار می‌شود و واقعیت درونی بیمار را درک کنید. به او اطمینان دهید و سپس به او نشان دهید که یمار برای شما حائز اهمیت است.
۲ ـ جر بحث نکنید و تلاش نکنید تا بیمار را متقاعد سازید.
اجازه دهید تا بیمار عقایدش را بیان کند. با فرضیات بیمار همراهی کنید وبه عقیده او احترام بگذارید.
۳ـ پاسخ‌های ساده بدهید.
عقاید خود را با بیمار درمیان بگذارید اما اورا مغلوب توضیحات مفصل وطولانی خود نکنید.
۴ ـ حواس او را بکار دیگری متوجه کنید.
مثلأ از او بخواهید که در کارهای خانه به شما کمک کند.
۵ ـ از بعضی چیزها نسخه دومی نیز داشته باشید.
اگر او در جستجوی چیز خاصی است، سعی کنید چند تا از آن را داشته باشید. مثلأ اگر همواره بدنبال کیف جیب بغل خود می‌گردد، چند تا ازهمان جنس را تهیه کنید.
اختلال در شناسایی
ممکن است بیمار قادر به شناسایی افراد، مکانها و یا چیزهای آشنا نباشد. ممکن است روابط قبلی را فراموش کرده و اعضاء خانواده را به اسامی دیگر صدا کند و نسبت به مکانی که درحال زندگی است احساس سردرگمی کند. ممکن است کارایی اشیاء معمولی مثل خودکار و چنگال را فراموش کند. این حالات بیمار برای مراقبین و اعضاء خانواده بسیار دشوار بوده و حوصله و تحمل زیادی را طلب می کند. اقدامات زیر می‌توانند کمک کننده باشد:
آرامش خود را حفظ کنید.
هر چند که عدم شناسایی وصداکردن شما به نام دیگر دردناک می‌باشد، تلاش کنید رنج خود را به بیمار نشان ندهید.
با توضیح مختصری پاسخ دهید.
از توضیح مفصل و طولانی اجتناب کنید. پاسخ کوتاه و روشن کافی است.
برای یادآوری از عکس و چیزهای مشابه استفاده کنید.
برای یارآوری اشخاص، مکانها و خاطرات از عکس وچیزهای مشابه استفاده کنید.
بیمار را با ارائه پیشنهاد اصلاح کنید
مراقب باشید که توضیحات شما جنبه سرزنش پیدا نکند. مثلأ با اشاره به قاشق می توانید بگویید :“ من فکر کردم آن قاشق است ” ویا “ من فکر می‌کنم که رضا نوه شما است. ”
مواظب باشید که به خود نگیرید.
فراموش نکنید که الزهایمر باعث فراموشی در عزیز شما می‌گردد. حمایت و درک بیمار ازسوی شما موجب قدردانی و امتنان است.
اضطراب و بیقراری بیمار
ممکن است بیمار مضطرب وبی قرار شود وبخواهد مرتب راه برود وآرام و قرار نداشته باشد.
ممکن است در مکانی کاملأ دیگر شده و به جزئیات خاصی متمرکز گردد ونیز ممکن است بیش از حد به مراقبین برای کسب توجه و راههایی تکیه نماید. اقدامات زیر می‌تواند کمک کننده باشد.
به احساس حرمان وی توجه کنید.
ببینید چه چیزی اورا مضطرب وبیقرار کرده است.
به او اطمینان دهید.
از جملاتآرامش بخش استفاده کنید وبه او بفهمانید که شما برای مراقبت از وی آنجا هستیدم.
بیمار را به کاری مشغول کنید.
از موسیقی، هنر ویا نوازش بیمار برای آرام کردن او استفاده کنید.
محیط را تعدیل سازید.
سرو صدا را کن کنید ویا در غیر ایصورت اورا به محیطی آرام تر منتقل کنید.
راهی برای تخلیه انرژی وی پیدا کنید.
ممکن است او درپی یافتن کاری برای انجام دادن باشد. می‌توانید برای قدم زدن بیرون بروید، توپ بازی کنید ویا به اتفاق به رانندگی بروید.
نکاتی برای پاسخ به رفتارهاس
مشکل ساز بیمار
· آرام باشید و بیمار را درک کنید.
· حوصله کنید و انعطاف داشته باشید.
· دلایل بروز رفتارهای مشکل ساز بیمار را مورد
بررسی قرار دهید.
· به هیجانات بیمار پاسخ دهید نه رفتارهای او.
· از جر وبحث اجتناب کنید، سعی نکنید که بیمار
را متقاعد سازید.
· رفتارهای بیمار را ناشی از بیماری بدانید وسعی
کنید با آنها کار کنید.
· راه حل‌های مختلف را پیدا کنید.
· راههای تخلیه هیجانات و رفتارهای بیمار را پیدا
کنید.
· از وسایلی که حافطه بیمار را تقویت می‌کند
استفاده کنید.
· رفتارهای بیمار را به خود استناد ندهید.
· با دیگران در مورد وضعیت و شرایط خود
صحبت کنید.
· زمانی نیز برای استراحت خود در نظر بگیرید.
