5 روش تحریک حسی چندگانه برای بیماران اختلال شناختی و آلزایمر

عملکرد حسیِ سالمندان با افزایش سن کاهش می یابد. از این رو فعالیت‌های حسی، سلامت عاطفی و جسمانی افراد مبتلا به دمانس را میتواند بهبود بخشد. تحریک حسی عبارت است از فعال شدن یک یا چند حس مانند چشایی، بویایی، بینایی، شنوایی و لامسه.

در سال‌های اخیر، تحریک حسی چندگانه Multi-Sensory Stimulation (MSS) به روشی پیشرو برای مراقبت از بیماران مبتلا به زوال عقل تبدیل شده است و در بسیاری از مراکز مراقبتی و درمانی استفاده می‌شود. تحریک با کمک ابزار و مواد مختلف انجام می‌شود برای مثال در شبیه سازی پیاده روی در ساحل، صدای امواج و ویدئویی که کوه ها و چند صدف را نشان می‌دهد مورد استفاده قرار می‌گیرد که حواس مختلف بیمار را به صورت همزمان درگیر می‌کند. اینگونه فعالیت‌های حسی، به دلیل مستقیم و بدون واسطه بودن و سادگی، آگاهی و توجه را افزایش می‌دهد.

انواع تحریک حسی و فواید آن

برای بالا بردن سطح خلق و خو و ادراک و افزایش آرامش بسیار مفید است. این نوع تحریک شامل طیف وسیعی از صداها است، از صداهای طبیعی (باران ملایم) گرفته تا صداهای غیر طبیعی مانند موسیقی شامل سمفونی موتزارت یا آهنگ‌های قدیمی. بسیاری از بیماران مبتلا به زوال عقل مشکلات شنوایی دارند، بنابراین تحریک این حس ضروری است. با گوش دادن به موسیقی، شعر، آواز و صداهای طبیعی مانند آبشار و بارش ملایم باران می‌توان حس شنیداری را تحریک‌ کرد.

این نوع تحریک مربوط به درک بافت اشیاء و لمس است. مطالعه‌ای که توسط مجله آمریکایی “بیماری آلزایمر و سایر دمانس‌ها” انجام شده است بیان می‌کند که تحریک لمسی باعث افزایش تندرستی بیماران مبتلا به زوال عقل می‌شود.

برای ایجاد تحریک لمسی می‌توانید یک ساحل مجازی بسازید. مقداری ماسه را در یک جعبه خالی بریزید و آن را با صدف و سنگ و تعدادی توپ پر کنید. علاوه بر این، چیزهای دیگری مانند کاغذ سنباده، میوه های پلاستیکی و مخروط کاج نیز می‌توانند برای تحریک لمسی استفاده شوند.

بینایی یکی از مهم‌ترین حواس است که به ما کمک می کند اطلاعات زیادی از محیط به دست آوریم. متأسفانه بیماری آلزایمر و انواع مختلف زوال عقل می‌تواند به طور قابل توجهی سیستم پردازش بینایی بیمار را تضعیف کند.

برای تحریک بصری می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:

برخی از پایدارترین خاطرات ما با استشمام بو فعال می‌شوند. رایحه ای که با یک مناسبت یا خاطره‌ای از گذشته مرتبط است فرد را به آن زمان می‌برد و خاطرات را زنده می‌کند. به همین منظور از رایحه درمانی به عنوان یکی از روش‌های تحریک حس بویایی استفاده می‌شود هرچند روغن‌هایی که در رایحه درمانی استفاده می‌شوند. مانند نعنا، اسطوخودوس و رزماری- دارای خواص درمانی مختلفی نیز هستند. در زیر به برخی از این خواص اشاره شده است:

یک شام مطلوب یا یک غذای خاص که مدت‌ها پیش خورده شده است باعث یادآوری موجی از خاطرات می‌شود. چیزهای زیادی در آشپزخانه وجود دارد که می توان از آن‌ها برای تقویت غدد چشایی استفاده کرد. از ادویه‌ها و طعم دهنده‌های مختلف استفاده کنید که ممکن است حافظه یا حس چشایی را تحریک کند مثلاً زردچوبه سال هاست که به عنوان چاشنی در غذاهای شرقی استفاده می شود و علاوه بر آن به عنوان یک گیاه دارویی، خاصیت آرام بخش دارد. به علاوه، برخی خوراکی‌ها بیماری آلزایمر را بهبود می‌بخشند مانند دارچین، انواع توت‌ها، نارگیل و چای سبز و سیاه.