اقدامات اولیه

چالشی برای غلبه و انطباق با نیاز‌های بیماران مبتلا به آلزهایمر

بیمار مبتلا به آلزایمر بتدریج مشکلاتی را در رابطه با مراقبت از خود تجربه خواهد نمود. ابتدا ممکن است فقط به کمک و مساعدت مختصری نیاز داشته باشد، اما نهایتا مراقبین، کلیه مراقبت های شخصی آنها را برعهده خواهند گرفت. چنین وضعیتی برای بیماران بسیار دشوار بوده و از دست دادن استقلال و زندکی خصوصی برای آنها عمده خواهد شد.
این بروشور پیشنهاداتی را برای مواجهه با چالشهای مربوط به مراقبت های شخصی، ارائه می نماید. مراقبین باید نسبت به توانایی ها، ترس ها و واکنش های بیمار خود، آشنایی داشته تا بتوانند مراقبت های روزانه ضروری را برای آنها فراهم نمایند.

فعالیت های شخصی روزمره عبارتند از:

• حمام کردن
• لباس پوشیدن
• آراستن
• توالت کردن
• خوردن
• مراقبت از دندان

حمام کردن

حمام کردن غالبا مشکل ترین نوع مراقبت شخصی است که مراقبین بیماران با آن مواجه هستند. از آنجایی که حمام کردن کاملا یک کار خصوصی است لذا بیمار مبتلا به آلزایمر ممکن است آنرا ناخوشایند و تهدیدآمیز تلقی کرده و به نوبه خود ممکن است رفتار‌های ایذایی مانند جیغ کشیدن، مقاومت کردن و مشت زدن از خود نشان دهد. این رفتار‌ ها غالبا رخ می‌دهدچراکه بیمار نمی‌داند چرا استحمام داده می‌شود و یا حوصله تحمل چنین رفتار ناخوشایندی را که مغایر عفت بوده و موجب سلب آسایش وی می‌گردد را ندارند.
اقدامات زیر را می‌توانید انجام دهید:
حمام را از پیش آماده نمائید.
وسایل مورد نیاز حمام مانند حوله، لیف، شامپو، صابون را از پیش تهیه نموده تا در حمام فقط به کار شستشو مشغول شوید. دمای حمام را چک کنید تا مطمئن شوید که سرد نباشد.

از وضعیت ایمنی حمام اطمینان حاصل نمایید

برای ممانعت از سقوط بیمار، دستگیره‌های لازم را روی دیوار و لبه وان نصب نموده و از کفپوش غیر لغزنده و صندلی مخصوص حمام با ارتفاع کافی استفاده نمایید.
اگر از وان استفاده می‌نمایید، دقت کنید 5 تا 10 سانتی متر آب درآن جمع شده باشد و درجه آب را برای پیشگیری از سوختگی بیمار تنظیم نمایید. هرگز بیمار را تنها درحمام رها نکنید.
به بیمار کمک کنید تا احساس کند می‌تواند خود را کنترل کند.
در هر یک از کارها بیمار را به فعالیت مشغول داشته و او را هدایت کنید. ممکن است شما به تجربه بیشتری نیاز داشته باشید تا دریابید بیمار وان حمام را ترجیح می‌دهد یا دوش آب را و نیز اینکه بهترین ساعت در طول روز از نظر بیمار برای استحمام کردن چه موقع است.
بیمار را در هر یک از کارهای استحمام به فعالیتی بگمارید
مطمئن گردید که بیمار در هر یک از کارها نقشی را ایفا می‌کند. مثلأ از او بخواهید که بطری شامپو و یا لیف را در دستان خود نگه دارد.
حرمت بیمار را حفظ کنید
برخی بیماران برای برهنه شدن احساس شرم و خجالت زیادی میکنند. اجازه دهید که در صورت تمایل بیمار خود را با حوله ویا چیزی شبیه به آن در حمام بپوشاند.

نگران دفعات حمام کردن نباشید

ممکن است لازم نباشد هر روز بیمار را حمام کنید. ممکن است بین حمام کردن، آب کشیدن نیز کفایت کند.

با بیمار با ملاطفت رفتار کنید

ممکن است پوست بیمار خیلی حساس باشد. از مالیدن محکم آنهم با اشیاء خشک اجتناب کنید.

انعطاف داشته باشید

شستن موهای سر بیمار شاید مشکل ترین کار باشد. طوری این کار را انجام دهید که آب کمتری روی صورت بیمار ریخته شود.

لباس پوشیدن

ظاهر فیزیکی هر شخص در حس اعتماد بنفس وی موثر است. برای فرد مبتلا به آلزایمر انتخاب لباس و به تن کردن آن احساس حرمان را القا می‌کند. بیمارممکن است نحوه لباس پوشیدن را از یاد برده باشد ویا در مقابل انتخاب لباس و وظایف مربوطه احساس شکست نماید.
کمک به بیمار در لباس پوشیدن:
انتخاب لباس را ساده کنید.
اگر انتخاب لباس سخت و دشوار باشد بیمار ممکن است احساس اضطراب و وحشت کند. بیمار را در مقابل انتخاب تنها دو نوع پیراهن و شلوار قرار دهید. کمد لباس را از وجود لباسهای اضافی خالی نگهدارید.
لباس ها را منظم بچینید.
لباس ها را به ترتیبی که قرار است پوشیده شود، بچینید و یا بیمار را مختصرأ و کوتاه راهنمایی کنید. مانند : به جای اینکه بگویید
“ لباست را بپوش” بگویید “ پیراهنت را بپوش ”. بیمار را هول نکنید، تعجیل شما باعث اضطراب بیمار می‌شود.
لباسهای ساده و راحت را انتخاب کنید.
پیراهن هایی که دکمه هایش در جلو قرار دارند گاهی راحت تر از بلوزهایی هستند که بایستی از بالا پوشیده شوند. دگمه، و زیپ را با عوض کنید که ممکن است برای بیمار ساده‌تر باشد. مطمئن شوید که بیمار از دمپایی های راحت و غیر لغزنده استفاده کند.
انعطاف داشته باشید
اگر بیماری می‌خواهد لباسی را مکرارأ استفاده کند، سعی کنید از آن لباس و یا نوع مشابه، آن چند تا داشته باشید ممکن است بیماری تمایل داشته باشد چند لباس را روی یکدیگر بپوشد. اگر لباسها با یکدیگر هماهنگی ندارند از او انتقاد نکنید او را تشویق کنید.

آراستن خود

بیمار مبتلا به آلزایمر ممکن است فراموش کند که چگونه به وضع ظاهر خود مانند شانه کردن، درست کردن ناخن‌ها و اصلاح کردن صورت رسیدگی کند؛ ممکن است بیمار از وسایلی چون ناخن گیر و ریش تراش هراس داشته باشد.
اقدامات زیر را انجام دهید:
اقدامات روزمره آرایش را تداوم بخشید
اگر بیماری عادت داشت که همیشه به آرایشگاه و یا گالریهای زیبایی مراجعه کند، او را ببرید. اگر اینکار باعث خستگی او می‌شود در صورت امکان آرایشگر را به منزل بیاورد. اجازه دهید که بیمار آرایش های معمول خود را انجام دهد.
کارهای آرایشی را همراه بیمار انجام دهید.
موهای خود را شانه کنید و از بیمار بخواهید که این کار را تقلید کند.
از وسایل ساده‌تر استفاده کنید.
از وسایلی که استفاده از آنها پیچیدگی کمتری داشته و بکار بردن آنها ساده‌تر باشد استفاده کنید.

اجابت مزاج

معمولأ بی اختیاری ادرار و مدفوع در بیماران آلزایمری شایع است. بی اختیاری ادرار دلایل متعددی دارد: ممکن بیمار در درک احساس ادرار دچار مشکل باشد، فراموش کند که توالت کجاست، یا ناشی از عوارض دارویی باشد. با یک پزشک برای رد علل پزشکی بی اختیاری ادرار مشورت کنید.
اقدامات زیر به بیماری که فاقد کنترل ادرار است کمک می‌کند:
موانع را کنار بگذارد
مطمئن شوید که درآوردن لباسهای بیمار به سادگی امکان پذیر است. مسیر توالت از مبلمان و سایر وسایل منزل پاکسازی شود.
علائمی را در معرض دید بیمار قرار دهید.
علائمی که نشان دهنده توالت باشد روی درب توالت نصب کنید. (متفاوت بودن کف‌پوش حمام و توالت در تفکیک آنها برای بیمار کمک می‌کند.)
یادآوری کننده تعبیه کنید
بیمار را ترغیب کنید تا توالت را مکررأ استفاده کند.
علائم بیقراری بیمار را که مانند قدم‌زدن و تغییر قیافه که می‌تواند ناشی از نیاز به توالت کردن باشد در نظر داشته باشید
بی اختیاری را رد‌یابی کنید.
ببینید کی بی‌اختیاری رخ می‌دهد،برای آن برنامه‌ریزی کنید. مثلا اگر هر دو ساعت یکبار اتفاق می‌افتد پیش از بروز، بیمار را به توالت ببرید. اگرنیمه شب‌بیمار را اتفاق می‌افتد مصرف مایعات را از شب قبل محدود کرده

ونیمه‌شب بیمار را به توالت ببرید. ممکن است بخواهید یک دستشویی قابل انتقال در کنار تختخواب قرار دهید.
استفاده از البسه مخصوص بی‌اختیاری
درموارد بی‌اختیاری ممکن است استفاده از ملافه‌های پلاستیکی در رختخواب بیمار و یا استفاده از پوشک‌های بزرگ لازم گردد.
حمایت کننده باشد.
کمک کنید تا علی‌رغموجود بی‌اختیاری، بیمار احساس احترام به خود را حفظ کند. نگرش اطمینان بخش به بیمار به کاهش احساس شرم در وی کمک می‌کند.

غذا خوردن

غذای مناسب برای حفظ بدنی سالم و قوی ضروری است. تغذیه منظم از مواد مغذی چالشی است برای بیمار مبتلا به آلزایمر زیرا وی در مقابل تنوع و انتخاب غذا، فراموشکاری نسبت به غذا خوردن و نوشیدن چیزهایی که قبلا استفاده می‌کرده احساس شکست می‌کند.

به روشهای زیر به غذا خوردن بیمار کمک کنید:
زمان غذا خوردن را با آرامش و راحتی همراه سازید.
غذا را در محیطی آرام و دور از دسترسی به تلویزیون و دیگر عوامل حواس بکشید. میز غدا راساده بچینید، وسایلی که برای غداخوردن ضروری هستند روی میز بگذارید و از سایر وسایل که می‌توانند باعث گیجی بیمار بشوند اجتناب کنید.
در یک وعده تنها یک نوع غذا آماده کنید.
بیمار ممکن است نتواند از میان غذای گوناگون یکی را انتخاب کند. تنها در یک وعده، یک یا دو نوع غذا بکشید. مثلا پوره سیب زمینی و گوشت پخته.
استقلال بیمار را ترغیب کنید.
اجازه دهید بیمار بجای بشقاب در کاسه غذا بخورد و قاشق را بجای چنگال استفاده کند و حتی از دستهای خود کمک بگیرد.
در انتخاب غذا انعطاف داشته باشید
ممکن است بیمار ناگهان به غذایی تمایل نشان دهد و یا برعکس غذایی را که قبلا دوست داشته کناربگذارد.

نسبت به علامت خفگی هوشیار باشید.

ممکن است بیمار در بلع غذا احساس دشواری کند. از مصرف غذایی که به سختی جویده می‌شوند مانند هویج بطور کلی خودداری کنید.

مراقبت از دندان

مراقبت درست از دهان و دندان مانع از بروز مشکلات بعدی غذا خوردن، هضم غذا و یا استفاده از دندان مصنوعی در سالهای آتی می‌گردد. با این وجود ممکن است بهداشت دهان فقط بعلت اینکه بیمار نحوه شستن دندانها را فراموش کرده و یا اهمیت آن را از یاد برده است.
مراقبین بیمار با بکارگیری روشهای زیر نقش مهمی در حفظ بهداشت دهان و دندان بیمار دارند:
دستورالعمل مختصر و کوتاه صادر کنید.
مانند:“ دندانهایت را بشور ” ممکن است برای فهمیده شدن مشکل باشد.این دستور را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید: “ مسواکت را بردار” ، “خمیر دندان روی مسواک بگذار ” و “دندانهایت را بشور”.

از روش آینه استفاده کنید.

یک مسواک بردارید و جلوی آینه شستن دندانها را نشان دهید ویا با دستهای خود نحوه مسواک کردن را به آرامی نشان دهید.
حفظ مراقبت روزانه از دهان
بعد از هر بار غذا دندانها را مسواک زده ونخ دندان بکشید. دندانهای مصنوعی را هر شب درآورده و بشورید. لثه‌ها و سقف دهان را برس بکشید. مواظب علائم ناراحتی باشید. درهم کشیدگی صورت هنگام غذا خوردن می تواند بعلت درد دهان یا دندان مصنوعی نامناسب باشد.
ویزیت مکرر و مستمر توسط دندانپزشک.
مراقبت مستمر از دهان از اصول بهداشتی است. از دندانپزشک خود محصولات و روشهایی که به در تسهیل در مراقبت از دندان بیمار کمک می‌کند. جویا شوید.

نکاتی در مورد نحوه کمک به مراقبت های شخصی

• خود را با نیازها ، مسائل و تمایلات بیمار انطباق دهید.
• به بیمار کمک کنید تا آنجائیکه مقدور است مستقل باقی بماند.
• انعطاف پذیر باشد.
• رویکردهای جدید را تجربه کنید.
• محصولات جدید بهداشت شخصی فردی مانند مسواک و صندلی حمام را تجربه کنید.
• در انجام کارها، بیمار را دست وپاچه نکنید.
• به ارتباط غیر کلامی بیمار توجه کنید.
• دستورالعمل ها را ساده کنید.
• لغات ساده، کوتاه و مستقیم استفاده کنید.
• در هر مرحله از انجام کارها بیمار را هدایت کنید.
• بیمار را تشویق، و مورد اطمینان قرار دهید.
• با بیمار با حوصله، درک کننده و حساس رفتار کنید.