توانبخشی Rehabilitation

مراجعه کنندگان به مرکز روزانه شامل کسانی هستند که به علت ابتلا به بیماریهای اعصاب و روان مانند اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنیا، سالها است که توانایی روانی آنها شامل قوای شناختی (حافظه، تمرکز فکر، توان برنامه ریزی و تصمیم گیری) و از این قبیل، مهارت اجتماعی، مانند ارتباط با دیگران، حل مسائل جاری در جامعه، استفاده از خدمات شهری، رفت و شد در شهر) دچار نقصان و ضعف شده است. این ناتوانی‌ها منجر به گوشه گیری بیشتر و انزوا بیمار از جامعه می‌شود. انزوای روزافزون، خود منجر به کاهش بیشتر توان روانی بیماران می‌شود. این دور باطل باعث میشود که بتدریج بیمار توانایی های لازم را کسب نکند و یا در صورت کسب در سالهای گذشته بتدریج آنها را از دست بدهد. در صورتی¬که بیماری در سنین بالاتر مثلا بالای ۲۵ سالگی شروع شده باشد حالت دوم مصداق بیشتری دارد.

برای درمان بیمار، در قدم اول لازم است اقدامات درمانی مانند بستری (در صورت بروز مرحله حاد بیماری)، درمان دارویی به صورت بستری یا سرپایی در منزل انجام شود. این درمان منجر به کنترل و حذف علایم حاد بیماری می‌شود. پس از سپری شدن فاز حاد بیماری که یک تا سه ماه زمان نیاز دارد، درمان وارد مرحله جدیدی می شود بنام توانبخشی. همان مرحله ای که به اختصار در پاراگراف اول توضیح داده شد.

توانایی های شناختی و رفتاری و اجتماعی موضوعی نیست که بشود با دارو اصلاح و یا ارتقاء داد. این موارد نیاز به خدماتی دارد که به توانبخشی یا بازتوانی روانی شهرت دارد. این مرحله طولانی و نیاز به زمان بیشتری است و گاهی تا پایان عمر لازم است ادامه داشته باشد.

در افرادی نیز که به هیچیک از اختلالات روانی مبتلا نیستند، تا آخر عمر مرتب در حال یادگیری مهارت های اجتماعی جدیدی می باشند. بدین تربیت موضوع عجیبی نیست که انتظار داشته باشیم که افراد مبتلا به اینگونه بیماری‌ها نیازمند به طولانی بودن دریافت این دسته از خدمات باشند. لیکن فرق ان این است که بیماران به حداقل مهارت اجتماعی و مهارت شناختی نیاز دارند که به زندگی نسبتا مستقل در جامعه دست پیدا کنند و بقیه راه کسب مهارت های لازم برای زندگی در جامعه را خود یاد خواهند گرفت و یا گاهی به این خدمات احتیاج خواهند داشت. بدین ترتیب به حداقل یک تا دو سال وقت برای کسب این توانی ها احتیاج داریم. این نکته را نیز باید در نظر داشت که تمام بیماران به یک اندازه نیاز ندارند بر حسب سن شروع بیماری، میزان تحصیلات، هوش و توانایی های ذهنی، سابقه کسب مهارت های اجتماعی مدت زمان برای توانبخشی متفاوت خواهد بود.