درمان اختلال پانیک
استفاده همزمان از روش های دارویی و غیر دارویی برای کنترل اختلال پانیک مفیدتر است. لیکن در هر شرایط استفاده از دارو در درمان اختلال پانیک اطمینان بخش تر است.
درمان های غیر دارویی موثر شامل آرام سازی بدن و شناخت درمانی که بر اساس نیاز بیمار میتوان استفاده نمود. هدف از این درمان، نشان دادن اعتقادات غلط بیمار به وی و دادن اطلاعات می باشد.از جمله روشهای شناختی –رفتاری می توان موارد زیر را نام برد:
آموزش آرامش به روش هربرت بنسون و القای احساس تسلط بر سطح اضطراب و آرامش خود در بیمار. با یادگیری این روشها بیمار می تواند در خلال حمله پاینک از خود محافظت کند.
حمله پانیک ممکن است با برخی از علائم حمله نظیر سرگیجه و ضعف رابطه داشته باشد، آموزش نحوه ی مهار کردن میل به نفس زدن می‌تواند برای مهار احساس نفس تنگی به کار آید.
نشان دادن اعتقادات غلط و دادن اطلاعات صحیح در مورد حمله های پانیک با تکیه بر تمرکز بیمار مبنی بر عدم خطر جانی و علت وقوع حملات به بیمار در درک بهتر شرایط کمک می کند.
تمرکز این روش بر فهم بیمار از علل و علائم اضطراب و فهم نمادین موقعیتی که از آن اجتناب می کند. و لزوم واپس زدن تکانه ها و منافع ثانویه علایم است.
قرار دان بیمار در معرض محرکی که از آن می ترسد و هر بار در معرض محرکی بزرگتر قرار میگیرد به مرور زمان حساسیت بیمار به وضعیت مذکور زدوده می شود. این روش بیشتر در گذشته انجام می شده و امروزه با قرار دادن بیمار در معرض حواس ترس آور درونی مثل افزای تنفس و ترس از وقوع حمله پانیک انجام میشود.
با گروه درمانی و خانواده‌درمانی میشود به بیمار و خانواده‌اش کمک کرد که خود را با واقعیت وجود این اختلال در بیمار و مشکلات روانی-اجتماعی ناشی از آن سازگار سازند.
درمان مبتنی بر دارو درمانی و درمان شناختی – رفتاری در اکثر موارد با موفقیت بیشتری همراه است
از آنجائیکه خطر عود بیماری در صورت قطع بی موقع دارو بیش از ۶۰% است، از این رو بهتر است حتی پس از کنترل کامل حملات پانیک نیز درمان را ادامه داد.
رویکردهای روان درمانی موثر در درمان اختلال پانیک
اختلال پانیک یکی از شایع ترین اختلالات اضطرابی است. روان درمانی اغلب به عنوان خط اول درمان اختلال پانیک توصیه می شود. درحالیکه درمان شناختی ـ رفتاری (CBT) شناخته شده ترین درمان برای اختلال پانیک است و بیشترین تحقیق نیز درباره آن صورت گرفته، روش های روان درمانی دیگری نیز در دسترس هستند.
در درمان شناختی ـ رفتاری، درمانگر در مورد اختلال پانیک، علل اضطراب و نحوه عملکرد آن به مراجع آموزش می دهد. درمانگر همچنین به مراجع یاد می دهد که چگونه واقعیت را از افکاری که ممکن است در طول حمله پانیک تجربه شوند، مانند “من کنترل خود را از دست می دهم!” یا “من دچار حمله قلبی شده ام!” متمایز کند. در این درمان همچنین تکنیک های آرام سازی از جمله آرام سازی عضلانی پیشرونده به مراجع آموزش داده می شود، اعتبار افکار فرد بررسی می شود و باورهای فاجعه‌بار یا غیرمفید با افکار کاربردی تر جایگزین می شوند. علاوه بر این، درمانگر به مراجع کمک می کند با احساسات ناراحت کننده ای روبرو شود که معمولاً باعث ایجاد اضطراب می شوند و به وی کمک می کند تا با آنها کنار بیاید. به عنوان مثال، برخی علایم مشابه حمله پانیک مانند سرگیجه یا تنگی نفس در محیط امن درمان و در حضور درمانگر ایجاد می شوند. از آنجایی که مراجع از دلایل این احساسات آگاه است، احساس سرگیجه یا تنگی نفس بعید است در لحظه باعث اضطراب غیر قابل تحمل شوند. سپس افکاری مانند «من می‌میرم» با افکار مفیدتر و واقع‌بینانه‌تری مانند «این فقط یک سرگیجه خفیف است»، «من می توانم مدیریتش کنم، من می توانم از عهده اش بر بیایم “جایگزین می شوند. همچنین مراجع به تدریج با موقعیت‌های اضطراب‌آوری که همراه با حملات هستند مانند رانندگی مواجه خواهد شد، زیرا مواجه نشدن با آنها همان چیزی است که ترس را تغذیه می‌کند. در تکنیک های مواجه، رفتارهای اجتنابی از جمله نیاز به همراهی دیگران، همراه داشتن تلفن همراه یا دارو برای کاهش اضطراب نیز به تدریج حذف خواهند شد. به خاطر داشته باشید که این تمرینات طی چند هفته و با همکاری درمانگر انجام می شوند.
سایر اشکال روان درمانی برای اختلال پانیک نیز مفید واقع می شوند. درمان شناختی رفتاری ممکن است برای همه کارساز نباشد، اما گزینه های موثر دیگری در دسترس هستند.
روان درمانی روان پویشی متمرکز بر هراس (PFPP) به نظر می رسد برای اختلال پانیک و سایر اختلالات اضطرابی مؤثر باشد، اگرچه در مورد این درمان کمتر از درمان شناختی ـ رفتاری تحقیق انجام شده است.
سایر درمان‌های اختلال پانیک شامل:
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و
- کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (MBSR) است.
اگرچه تحقیقات بیشتری برای درمان هایMBSR و ACT مورد نیاز است، نتایج تاکنون امیدوارکننده بوده اند. به طور کلی، ترکیب روان درمانی و دارو درمانی بسیار اثربخش تر از هر کدام یک از این درمان ها به تنهایی می باشد.
نافعه رسولی – کاندیدای دکتری روانشناسی بالینی