خشم و ترس از علائم بیماری اسکیزوفرنیا است. هر کدام از حالات هیجانی فوق می‌تواند واکنش به هذیان‌ها یا توهمات بیمار باشد. از آنجایی که بیمار نسبت به افکار هذیانی خود اعتقاد کامل دارد، واکنش‌های هیجانی و رفتاری مربوطه به آن را از خود نشان می‌دهد. بعنوان مثال انزوای بیمار می‌تواند ناشی از ترس وی از این فکر باشد که «وی تحت تعقیب قرار دارد».
برخی شرایط و موقعیت‌ها رفتارهای پرخاشگرانه را در بیمار شعله‌ور می‌سازد. شناخت این شرایط می‌تواند در پیشگیری از این رفتارها و ایجاد جّو آرام در کانون خانواده تأثیر زیادی داشته باشد.
توجه به نکات زیر خانواده را در تشخیص موقعیت‌های ایجاد کننده پرخاشگری کمک می‌کند
- شناخت موقعیت‌هایی که بیمار دچار پرخاشگری می‌شود.
- عوامل روانی و هیجانی درون بیمار و وقایع خارجی (در خانه، فامیل، همسایه‌ها، محیط کار) که رفتارهای پرخاشگرانه را در بیمار ایجاد می‌کنند را بشناسید.
- عوامل تشدید کننده و تداوم‌دهنده رفتارهای پرخاشگرانه را بشناسید.
- عوامل یا شرایطی که در کاهش رفتار پرخاشگرانه فرد مؤثر هستند را شناسایی نمایید.
راههای مقابله با پرخاشگری
با استفاده از روش‌های زیر می‌توان در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه مؤثر واقع شد.
- هنگامی که فرد عصبانی است از نزدیک شدن به وی و تماس بدنی با او اجتناب کنید.
- با فرد همدردی کنید و اجازه دهید عواطف و احساسات خود را بیان کند. به عنوان مثال می‌توانید به او بگویید: «آیا چیزی ناراحتت کرده»، «تمایل داری از چیزهایی که شما را عصبانی می‌کند صحبت کنی».
- بهتر است سایر افرادی که تحمل و حوصله کمتری دارند و قبلاً نشان داده‌اند که در مقابل پرخاشگری فرد عصبانی می‌شوند، محیط را ترک کنند.
- زمان عصبانیت و پرخاشگری فرد سعی کنید تنها در منزل نباشید. از همراهی سایر اعضاء خانواده، دوستان یا همسایه‌ها استفاده کنید.
- در موارد خیلی شدید از پلیس و اورژانس پزشکی کمک بخواهید.
- در صورت استمرار رفتارهای پرخاشگرانه فرد، اقدامات لازم جهت بستری کردن وی را آماده نمائید.
- هیچگاه بیمار را فریب ندهید حتی اگر فکر کنید که بنفع او است. تلاش کنید همیشه با او روراست باشید و روشن صحبت کنید.
