تغییراتی که در مغز بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی رخ میدهد
یکی از تغییرات مهمی که در اعصاب افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رخ میدهد و باعث بروز اختلال در رفتار و هیجانات وی میگردد، تغییرات شیمیایی است که در مغز وی بروز میکند. افزایش یا کاهش نامتناسب آنها مانع از کارکرد صحیح سیستم اعصاب فرد میگردد.
برای روشن شدن مطلب ابتدا بهتر است بدانیم مغز ما از ارتباط میلیونها سلول عصبی بوجود آمده و هر سلول مانند یک رشته نخ به سلولهای متعددی متصل بوده و ارتباط دارد.
اتصال سلولهای مغز با یکدیگر به روشهای مختلفی صورت میگیرد، یکی از این روشها مواد شیمیایی است که از طرف یک سلول به سمت سلول دیگر ترشح میشود. افزایش یا کاهش این مواد میتواند اختلال عملکرد در سلول بعدی مغز را ایجاد کند.
بروز این تغییرات نهایتاً باعث اختلال عملکرد در گروهی از سلولهای مغز میگردد. مثلاً دستهای از سلولهای مغز که مسئول کنترل خشم هستند اگر با اختلال عملکرد مواجه گردند، بیمار قادر به کنترل عصبانیت و رفتارهای پرخاشگرانه خود نمیگردد.
گروهی از سلولها مسئولیت درک محرکهای خارجی اعم از بینایی و شنوایی و لامسه را دارند که فعالیت آنها باعث میگردد که اشیاء خارجی را آنطور که هستند ببینیم، بشنویم و یا لمس کنیم. وقتی در کارکرد این گروه از سلولهای مغز اختلال ایجاد شود، در آن صورت فعالیت خودبخودی در آنها بروز میکند و باعث میشود بدون اینکه محرک خارجی وجود داشته باشد، بیمار اشیاء یا افرادی را ببیند یا بشنود که در این صورت دچار توهم شده است.
از سوی دیگر گروهی از سلولها مسئولیت تحلیل و تفسیر واقعبینانه از وقایع خارجی را به عهده دارند. در صورت اختلال در عملکرد این گروه از سلولها، مغز دچار هذیان میگردد و معتقد میشود مثلاً (بدون اینکه واقعیت خارجی داشته باشد) «نیروهای شیطانی در تعقیب او بوده و قصد صدمه زدن به او یا خانواده اش را دارند». یکی از مواد شیمیایی که افزایش آن باعث اختلال در عملکرد این گروه از سلولها میگردد دوپامین نام دارد. افزایش دوپامین در مناطق خاصی از مغز باعث بروز هذیان یا توهم میشود.
با کم کردن دوپامین از طریق مصرف دارو، پس از 1 تا 5/1 ماه هذیان یا توهم پاک میشود و بیمار متوجه میشود که افکار غیرواقعبینانه داشته است.
تاکنون موارد متعددی از مواد شیمایی مغز را که در بروز علائم بیماری اسکیزوفرنی دخالت دارند، کشف شده اند. از میان آنها میتوان دوپامین، سروتونین، نوراپی نفرین، گلوتامات را نام برد. تغییر مقدار این مواد در نقاط مختلفی از مغز، میتواند علایم بیماری را ایجاد کند.
این تغییرات در تمام نواحی مغز بیمار بروز نمیکند بلکه نواحی ویژهای از آن دچار تغییرات کارکردی میشوند. قسمت پیشانی مغز از جمله این نواحی است.
در فرد مبتلا به اسکیزوفرنی فعالیت قسمت پیشانی مغز کم میشود، از این رو بیماران با کاهش انگیزه، کاهش تمرکز فکر مواجه میگردند.
علت این تغییرات چیست؟
تاکنون علت بیماری اسکیزوفرنی یعنی عاملی که باعث این تغییرات شیمیایی مغز میگردد شناخته نشده است. با رشد و پیشرفت علم و کشف بیشتر تغییرات شیمیایی مغز، داروهای جدیدتری ساخته میشوند که هم تأثیر بهتری در درمان علایم بیماری دارند و هم عوارض کمتری را در بیمار ایجاد میکنند.